Analyse • Zomerflirt coalitie strandt, kopt de Telegraaf donderdag
Betrokkenen bevestigen aan verschillende media, waaronder De Telegraaf en de NOS, dat de coalitiepartijen VVD en PvdA deze zomer in de luwte verkennende gesprekken hebben gevoerd met D66 over mogelijke toetreding tot het kabinet.
De poging strandde. Volgens De Telegraaf verliep een strandwandeling van PvdA-leider Diederik Samsom met D66-leider Alexander Pechtold ‘desastreus’. Het CDA zou ook benaderd worden, maar tot een gesprek met CDA-leider Sybrand Buma is het niet gekomen.
De NOS meldt dat VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra eerst met Pechtold sprak, gevolgd door Samsom. Die laatste vreesde dat met D66 in het kabinet te veel belangrijke PvdA-standpunten uit het regeerakkoord geschrapt zouden worden. Ook is Samsom tegen het openbreken van het sociaal akkoord.
PVV-leider Geert Wilders wil snel een debat. Hij staat buiten spel, geïsoleerd, en wil proberen om toch zijn eigen stempel op de politieke ontwikkelingen te drukken.
Pechtold vervult een spilfunctie in het huidige politieke landschap. De coalitie heeft geen meerderheid in de Eerste Kamer. Het CDA kiest voor de oppositie. D66 maakt deel uit van alle andere mogelijke gedoogcoalities.
En voor de standpunten van Pechtold is meestal wel een van de twee coalitiepartijen gevoelig. De VVD wil eigenlijk ook sneller hervormen (dat roepen ze nu niet meer zo hard vanwege het sociaal akkoord), en de PvdA zit meer op een lijn met D66 als het gaat om zaken als onderwijs, kinderopvang en milieu.
Een ander punt is dat D66 meestal veel schade oploopt als het zitting neemt in een kabinet. In de Paarse jaren decimeerde de partij, en ten tijde van Balkenende-2 stond D66 op een gegeven moment rond de 0 zetels in peilingen.
De huidige situatie is voor Pechtold dus veel aantrekkelijker. Wel invloed op het beleid waar het hem sterkt, maar geen schade oplopen met moeilijke compromissen. De eigen standpunten onverbloemd kunnen blijven uitdragen.
Als groot fan van de Deense politieke dramaserie Borgen, geniet Pechtold zichtbaar van de nieuwe Haagse praktijk waarin de Nederlandse politiek een continue schaakspel is tussen partijen en belangen.
De tijden waarin een suffige meerderheidscoalitie alle compromissen stug doordrukte zijn voorlopig, en wellicht voorgoed, voorbij.
Beeld: screenshot NOS.
