Nieuwe politieke stellingnames na Algemene Beschouwingen 2013
• Eerder: Premier Rutte winnaar Algemene Beschouwingen
De inhoudelijke onderhandelingen met de oppositiepartijen vinden de komende twee weken plaats. Aanpassingen in de plannen voor volgend jaar zijn nodig omdat het kabinet in de Eerste Kamer geen meerderheid heeft.
Rutte heeft toegezegd dat over veel onderdelen van de kabinetsplannen opnieuw valt te onderhandelen. Minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem nodigt alle fractievoorzitters vandaag uit voor een eerste overleg.
De oppositiepartijen verkopen hun huid echter duur. Ze vinden het kabinet op veel punten niet concreet genoeg, en willen dat de coalitie punten toegeeft.
Wat gebeurt er met de plannen voor volgend jaar?
Het bedrag van 6 miljard euro aan extra bezuinigingen staat vast. Nederland is volgens Rutte ‘gematst’ door de Europese Commissie. Het begrotingstekort zou met dit bedrag uitkomen op 3,3 procent, dus boven de norm.
De constructieve oppositiepartijen (CDA, D66, CU, GL en SGP) willen minder en anders bezuinigen. Om hen te overtuigen in te stemmen met de 6 miljard moet de inhoud van de plannen dus veranderen. Het is onmogelijk om al hun wensen in te willigen, dus er zullen uiteindelijk keuzes moeten worden gemaakt.
Wat zijn de standpunten van alle partijen?
Het kabinet en de coalitiefracties van VVD en PvdA staan achter de begroting zoals die voor ligt en de akkoorden die zijn gesloten met organisaties buiten de politiek, met name het sociaal akkoord met werkgevers en werknemers.
De PVV doet niet mee. De SP ook niet, maar is wel bereid om de helpende hand te bieden om bepaalde afspraken uit het sociaal akkoord overeind te houden.
D66 wil dat akkoord juist openbreken (arbeidsmarkt versneld hervormen) en extra investeringen in onderwijs. Het CDA wil ook liever snel hervormen, maar wil voor volgend jaar vooral lastenverlichting en niet nivelleren.
GroenLinks wil meer investeringen in kinderopvang en groene maatregelen. Die partij steunt nivellering wel. ChristenUnie en SGP willen minder lasten voor gezinnen met kinderen en minder bezuinigen op Defensie.
Wat is er mogelijk?
Er zijn al halve toezeggingen over een aantal relatief beperkte veranderingen. Er wordt minder bezuinigd op de AIVD, de Nabestaandenwet wordt aangepast, evenals de regelingen voor ouders met gehandicapte kinderen.
Rutte is tegen het ‘opblazen’ van het sociaal akkoord, en met goede redenen. Het is een speerpunt van de coalitie. Bruggen slaan is nota bene het motto.
De door D66 gewenste aanpassingen leveren voor volgend jaar geen banen op. De vakbonden zijn er tegen. Het is behoorlijk radicaal om tijdens oplopende werkloosheid de ontslagregels te versoepelen en de WW aan te passen.
D66 overvraagt wellicht. Alleen als werkgevers en werknemers instemmen is het mogelijk om onderdelen van het sociaal akkoord aan te passen.
De kans op een deal met het CDA wordt daardoor groter. Die partij hecht traditioneel meer waarde aan de sociale partners dan D66, en wil dat voor volgend jaar een aantal lastenverzwaringen geschrapt worden.
Ook ingewikkeld, want het moet gedekt worden om tot 6 miljard te komen. Het CDA wil dat doen door sociale PvdA-punten uit de begroting te schrappen.
Conclusie?
Het is onduidelijk wat het uiteindelijk gaat worden. Voor de VVD is een deal met het CDA het meest aantrekkelijk, voor de PvdA (wil graag steun van de SP maar die partij heeft een vertrouwensprobleem) met onder meer GL.
Daarnaast is er de gelegenheidscoalitie van het woonakkoord: D66, CU, SGP. Met de starre opstelling van D66 wordt deze optie steeds onwaarschijnlijker.
Misschien ligt de combinatie GL, CU, SGP dan meer voor de hand omdat die drie het eens zijn over extra geld voor gezinnen met kinderen, het sociaal akkoord niet willen opblazen, en geen veto uitspreken over nivellering.
Video SP-leider Emile Roemer legt uit welke voorstellen hij wil steunen:
