Politieke reacties op geweldsescalatie Israël en Gaza

De wereld kijkt toe hoe de oorlog tussen Israël en Gaza oplaait. Het geweld tussen Israël en de Palestijnen barstte woensdag los na de aanslag op een Hamas-leider in de Gazastrook. Doelen in Gaza en Israël worden sindsdien over en weer bestookt.

Hamas, gesteund door de Islamitische Jihadbeweging in Palestina, lanceert raketten af op Israël, waarbij voor het eerst in twintig jaar ook Tel Aviv onder vuur genomen wordt. Israël bombardeert met gevechtsvliegtuigen doelen in de Gazastrook.

Israël heeft 16.000 reservisten opgeroepen en volgens de Israëlische radio zijn ook tanks en ander zwaar materieel op weg naar het grensgebied met Gaza. Tot nu toe voert Israël alleen luchtaanvallen uit, maar de autoriteiten lijken aan te sturen op een grondoffensief.

Het is ingewikkeld om dit nieuwe hoofdstuk in het conflict tussen Israël en de Palestijnen politiek te duiden. Sommige commentatoren schrijven dat de Israëlische premier Benjamin Netanyahu met dit offensief de Amerikaanse president Barack Obama uitdaagt.

Jay Carney, woordvoerder van Obama, legde de verantwoordelijkheid voor het oplaaiende geweld volledig bij Hamas. De groepering wordt door de VS aangemerkt als terroristische organisatie. Carney betreurde de burgerslachtoffers die onder zowel de Israëlische als Palestijnse bevolking zijn gevallen, maar zei dat Hamas de aanstichter van het geweld is.

Obama drong onderwijl aan op tussenkomst van Egypte om het bloedvergieten te stoppen. Vandaag bezocht de Egyptische premier Hesham Kandil de Gazastrook, maar hij viel uit tegen Israël. Hij sprak van een ramp voor het gebied. Wel voegde hij toe: ‘Egypte zal alles doen om deze agressie te stoppen en een staakt-het-vuren te bewerkstelligen.’

De Egyptische president Mohammed Morsi noemde de Israëlische aanvallen ‘een schaamteloze agressie tegen de mensheid’ en liet weten dat Egypte de Gazastrook niet in de steek zal laten; ‘Het Egypte van vandaag is niet het Egypte van vroeger en de Arabische wereld van vandaag is niet de Arabische wereld van vroeger.’

De Israëlische krant Haaretz (links-liberaal) schrijft dat deze oorlog, twee maanden voor de verkiezingen in Israël, op een perfect moment komt voor Netanyahu en zijn minister van Defensie Ehud Barak van de Arbeiderspartij. Lees hier verder (Engelstalig).

De Britse krant The Telegraph (rechts-conservatief) schrijft dat Netanyahu en Hamas uit hetzelfde hout gesneden zijn. De Israëlische Likud partij en de Palestijnse Hamas delen het doel van een eeuwigdurend conflict. Lees hier verder (Engelstalig).

Minister Frans Timmermans van Buitenlandse Zaken zei donderdag in de Tweede Kamer dat Hamas de hoofdverantwoordelijke is voor de geweldsescalatie in de Gazastrook. Nederland volgt hiermee dezelfde lijn als onder meer de Verenigde Staten en Duitsland.

‘Hamas heeft raketten afgevuurd. Het leed dat door de Israëlische bombardementen wordt veroorzaakt is dus ook de schuld van Hamas. Israël heeft het volste recht zich proportioneel te verdedigen’, aldus Timmermans.

Vandaag riep hij Israël en Hamas op tot terughoudendheid. Ook riep hij Israël op proportioneel te reageren. Timmermans wil dat het conflict niet verder uit de hand loopt. ‘Als je de uitlatingen van beide kanten hoort, is het risico op escalatie groot.’

Ook de Duitse Bondskanselier Angela Merkel dringt aan op een wapenstilstand. Ze is ‘erg bezorgd’ over de escalatie van geweld. Ze houdt Hamas verantwoordelijk en roept Egypte op om invloed uit te oefenen. De Franse president François Hollande laat ook weten ‘zeer bezorgd te zijn over wat er in de Gazastrook gebeurt.’

EU-buitenlandchef Catherine Ashton heeft een soortgelijke boodschap: ‘Ik maak me grote zorgen over de escalatie van het geweld in Israël en de Gazastrook. En ik betreur het verlies van mensenlevens onder de burgers aan beide zijden.’

Ban Ki-moon, secretaris-generaal van de VN, heeft via de telefoon gesproken met president Morsi, en zijn steun geuit aan Egyptische pogingen om de rust te herstellen.

Veel meer dan praten, zorgen uiten en oproepen tot kalmte, lijken internationale leiders niet te kunnen doen. In hoeverre Egypte een bemiddelende rol kan en wil spelen, en of Israël en Hamas dan überhaupt bereid zijn te luisteren, blijft afwachten.

Vooralsnog duidt alles op een voortzetting van de vijandigheden. Morgen stuurt Tunesië een delegatie onder leiding van de minister van Buitenlandse Zaken naar de Gazastrook.