Peiling De Hond ‘kabinet VVD, CDA, D66’ populair?

D66 rechtsaf • Pechtold-sloop van sociaal-liberale vleugel voltooid

Uit een nieuwe peiling van Maurice de Hond blijkt dat de achterban van D66 na de volgende verkiezingen een rechtse coalitie wil met de VVD en het CDA. Die bezuinigingscombinatie heeft overigens geen meerderheid in aantal zetels.

In bovenstaande zetelpeiling een onveranderd beeld. Hierbij is goed nog eens op te merken dat het verlies bij de PvdA niet rechtstreeks samenhangt met de winst bij anderen. Je leest of hoort een ‘journalist’ of commentator soms beweren dat PvdA-kiezers massaal switchen naar SP of D66. Dat is een valse bewering.

Uit eerdere onderzoeken blijkt dat de meeste PvdA-kiezers in peilingen nu geen keuze maken, en bij de verkiezingen voor de gemeenteraden, het Europees Parlement en de Provinciale Staten voor een groter deel thuis zijn gebleven.

Slechts een deel switcht naar een andere partij. Door het relatief grote aantal ‘thuisblijvers’ bij PvdA, wegen de aandelen van andere partijen zwaarder op de uitslag. Journalisten die deze feiten negeren, schrijven en praten onzin.

10 mogelijke regeringscombinaties

D66 heeft onder Alexander Pechtold een enorme ruk naar rechts gemaakt. Die partij pleit nu doorlopend voor hardere bezuinigingen dan de VVD of het CDA. Pechtold wil bijvoorbeeld de hakbijl zetten in de zorg en zekerheid van mensen.

De virtuele coalitie van VVD, CDA en D66 staat in de peiling op een minderheid van 66 zetels. In de nieuwe Eerste Kamer zouden zij steun nodig hebben van CU, maar in deze peiling is steun van CU ook niet voldoende voor een meerderheid.

In de meest recente Politieke Barometer van Ipsos staat de combinatie VVD, CDA, D66 en CU wel op een krappe meerderheid. Het vooruitzicht van zo’n rechts afbraakkabinet zal afschrikwekkend zijn voor socialere D66- en CU-kiezers.

De zogenaamde ‘droomcoalitie’ van VVD, CDA en D66 is eigenlijk helemaal niet zo populair. Het is eerder de minst impopulaire van de geboden opties. Zoals uit de tabel blijkt (onder “Allen”) worden al deze coalities negatief beoordeeld.

Links als underdog

Een progressief-linkse coalitie van PvdA, D66, SP en GL zou de eerste keuze zijn van kiezers van PvdA, SP en GL, maar de rechtse achterban van D66 zet deze optie pas op de zevende plek. Het is tekenend voor hoe weinig progressief het huidige D66 is. Zij willen dan nog liever een kabinet van VVD, PvdA en CDA.

Respondenten hebben tien combinaties voorgelegd gekregen. Deelnemers aan de peiling konden dus niet zelf een favoriete regeringscoalitie samenstellen.

We weten daardoor niet hoeveel kiezers een linkse coalitie van PvdA, SP en GL (zonder D66) als voorkeur hebben. Die combinatie heeft in de huidige peilingen lang geen meerderheid, maar dat hoeft natuurlijk niet zo te blijven.

Nu steeds duidelijker wordt dat D66 een rechtse partij met een progressief tintje is geworden, is het logisch dat steeds meer sociaal-liberale kiezers de Pechtold-partij de rug zullen toekeren. Zij kunnen beter switchen naar PvdA, SP of GL.

Premier Aboutaleb?

De Hond legde respondenten ook een lijstje voor met mogelijke premiers. Opvallend is dat er twee PvdA’ers bovenaan staan. De burgemeester van Rotterdam Ahmed Aboutaleb en minister van Sociale Zaken Lodewijk Asscher.

Het minst populair zijn Diederik Samsom en Geert Wilders, waarbij Wilders het vaakst op de laatste plaats wordt gezet, maar Samsom gemiddeld iets lager scoort. Ook bij zijn eigen kiezers, die eerst voor Aboutaleb en Asscher kiezen.

Dat Aboutaleb in sommige media nu als een ‘droompremier’ wordt neergezet moeten we met een korreltje zout nemen. In een echte verkiezingscampagne zou hij worden aangevallen door politieke opponenten. Diezelfde rellerige media zouden dan waarschijnlijk doorschieten in negatieve overdrijvingen.

Wel is duidelijk dat leiders als Aboutaleb en Asscher een groter deel van de PvdA-achterban kunnen activeren en motiveren, dan dat Samsom dat nu kan.

In de eerste paragraaf stelden we vast dat de PvdA vooral last heeft van kiezers die ‘thuisblijven’. Na een leiderschapswissel kan dat veranderen. Een deel van de kiezers komt dan wellicht van een andere partij, maar voor de PvdA is het belangrijker om de zogenaamde ‘thuisblijvers’ weer gemotiveerd te krijgen.

Het blijven slechts peilingen. Het verleden leert ons dat ze flink kunnen afwijken van resultaten bij echte verkiezingen. Dan gaat het er niet alleen maar om hoe partijen kiezers bij elkaar wegtrekken, maar toch vooral om welke partij het beste in staat is de eigen (potentiële) achterban op te laten komen.